houdingsdoel Archives - Tekststrategie

De kracht van beeld

9 juli 2019 door consonante

De toepassingsmogelijkheden van tekststrategie zijn eindeloos. Heb je met rapporten, beleidsnotities of -plannen te maken? Voor het (her)schrijven, beoordelen en uitbesteden van een dergelijke tekst is tekststrategie bijzonder nuttig. Tijdens een Individueel Traject Tekststrategie werken we ‘on the job’ aan de productie van de tekst(soort) die voor jou op dit moment belangrijk is.

Wil je met een team werken aan de versterking van teksten? Kies dan de Training Tekststrategie voor teams.

Een rapport van het SCP

Ik ben me rot geschrokken. Een abonnee van de schrijftips wees mij op het rapport ‘Media: tijd in beeld’ van het SCP, Sociaal Cultureel Planbureau. Sinds ik in 2009 ontslag nam als docent, lees ik nauwelijks rapporten, maar de titel van dit rapport maakte mij nieuwsgierig. Het rapport is gratis te downloaden. Gelukkig biedt het SCP geen gedrukte exemplaren meer aan, want dat zou nóg meer verspilling tot gevolg hebben. Kijk en huiver met mij mee…

Wil jij net als ik een einde te maken aan de mallemolen van rapporten en beleidsstukken waar niemand op zit te wachten? Lees dan deze schrijftip en ga aan de slag met tekststrategie.

De samenvatting van het rapport ‘Media: Tijd in beeld’ (2000 woorden)

Waar schrok ik nou zo van?

een samenvatting (zie foto) van ruim 4 pagina’s met 2.000 woorden (!), allemaal aan elkaar vast gebreid zonder tussenkopjes, zonder opsommingen
de samenvatting geeft te veel details en cijfers
de samenvatting is onleesbaar en wordt ook nog eens achterin herhaald in het Engels
het rapport beschrijft anderhalf jaar later een gemiddelde dag in september 2013 + de ‘razendsnelle'(!) ontwikkelingen in de mediatechnologie…
een rapport van 148 pagina’s, waarvan 6 pagina’s met een lijst van ruim 130 andere rapporten (!) die ooit geschreven en – in de afgelopen anderhalf jaar – ongetwijfeld uitvoerig bestudeerd zijn
een rapport met als titel ‘Media: tijd in beeld’ met slechts 8 grafieken, verdeeld over 120 pagina’s met tekst, tekst, tekst en nog meer tekst
naast de 8 grafieken zie ik alleen op de voorpagina een plaatje:

De kracht van beeldmateriaal

De aantrekkings- en zeggingskracht van beeld is groot. Tekststrategie is mijn vak, maar de waarde van beeldmateriaal is enorm. Een goede keuze van illustraties bij je tekst versterkt je boodschap. Dit geldt voor alle soorten tekst. Bij een onderzoeksrapport met de titel ‘Media: Tijd in beeld’ verwacht ik vooral beeld met een beknopte toelichting in tekst. Zelfs bij sollicitatiebrieven bepleit ik het gebruik van illustraties om je profilering kracht bij te zetten. Lees hierover deze blog…

Een paar tekstvoorbeelden uit het rapport

Ik geef het eerlijk toe, ik heb lang niet alles gelezen. De samenvatting zou voldoende informatie moeten opleveren, maar helaas. Ik lees daarin bijvoorbeeld deze alinea:

De uitkomsten kunnen geplaatst worden tegen de achtergrond
van veronderstellingen over razendsnelle veranderingen in het medialandschap waarin
nieuwe technologische mogelijkheden snel en breed worden omarmd en mediagebruikers
zelf beslissen waar, wanneer en wat ze aan media-inhoud consumeren, gecombineerd met
het beeld van jongeren als een digitale generatie die steeds vooroploopt en de rest van de
bevolking die dit voorbeeld snel volgt en al multi taskend door het leven gaat. In hoeverre
zijn zulke veronderstellingen correct?

Is dit de onderzoeksvraag? Ik scroll door al die pagina’s op zoek naar waardevolle informatie. Gelukkig, de experts komen voorbij:

Sommige experts stellen dat kijkers in de toekomst (zonder overigens
een tijdstip te noemen waarop die toekomst gerealiseerd zal zijn) alleen nog lineaire
televisie zullen kijken voor belangrijke sportwedstrijden en andere rechtstreekse programma’s
waarover ze willen meepraten, zoals het Songfestival.
Of de nieuwe mogelijkheden daadwerkelijk gebruikt gaan worden, is mede afhankelijk van
de opbrengsten voor de gebruikers en het vermogen om ermee vertrouwd te raken. Die
opbrengsten dienen hier breed opgevat te worden en kunnen betrekking hebben op uiteenlopende
gebruiksdoelen zoals vermaak, informatie vergaren of sociale contacten
onderhouden.

Onvoorstelbaar. Deze wijsheid van experts over het Songfestival maakt mij ook al niet vrolijk over de waarde van dit onderzoeksrapport. Dan maar door naar de conclusies. Helaas heeft het rapport geen hoofdstuk met conclusies. Hoofdstuk 7 – over de toekomst – beantwoordt wellicht mijn vragen. In de allerlaatste alinea van het rapport lees ik:

De grens tussen surfen voor privédoeleinden en voor werkdoeleinden
is daarmee diffuus geworden. Bovendien wordt multitasking (algemene activiteiten combineren
met media-activiteiten) in verschillende contexten extra gestimuleerd door mobiele
media. De verdere verspreiding en toepassing van mobiele media zal deze ontwikkeling
ook in de toekomst voortzetten. Daardoor raakt mediagebruik steeds meer verweven met
diverse algemene dagelijkse activiteiten.

Wauw…

Conclusie

Ik begin deze keer niet eens aan opmerkingen over de structuur (STAP 3A van de methode Drie Denkstappen) en de formulering (STAP 3B). Dat is zonde van jouw en mijn tijd. De inhoud van deze 60.000 woorden is zo ontoegankelijk, dat ik schrijvers en lezers die dit soort teksten herkennen graag een concreet voorstel doe.

Een tekst als deze vraagt om een grondige aanpak op alle fronten. Wat is bijvoorbeeld de kernboodschap (STAP 2B)? Ik vind die niet in het rapport. De vraag welk houdingsdoel (STAP 1B) de schrijver voor ogen had, durf ik niet te beantwoorden. De vraag welk gevoel deze tekst bij mij oproept, kan ik wél beantwoorden: verbijstering.

Herschrijven en inkorten tot 2.000 woorden in totaal, zou ik zeggen. Maar wat zonde van al die tijd die al is besteed. Draai niet langer mee in deze mallemolen.

Tekststrategie als oplossing

Wil jij in jouw organisatie een halt toeroepen aan de productie van dit soort teksten? Het SCP is met dit voorbeeld overigens zeker geen uitzondering. Dit soort onleesbare, kostbare, tijdrovende producties kom ik overal tegen. Tekststrategie is de oplossing. Eerst nadenken, dan pas schrijven. Dat voorkomt een hoop frustratie bij lezers, kosten bij werkgevers en verbijstering bij mij.

Training Tekststrategie

Pitch van twee minuten

26 juni 2019 door consonante

ConnectingFriends, ontmoetingen & projecten

Stel je voor, dat jij alleen – of samen met je partner – precies zoveel mensen ontmoet als jij wilt en dat dat ontmoetingen zijn met 1, 2 of 3 mensen aan tafel, bij jou thuis of in het huis van die anderen.

Stel je voor, dat je voor je werk twee dagen naar Rotterdam gaat en niet hoeft te overnachten en niet in je eentje hoeft te ontbijten in een keurig, maar vooral saai en duur hotel en dat je in plaats daarvan een fles wijn koopt en een gezellige avond beleeft, thuis bij mensen die je nog niet eerder ontmoette en dat je daar ook eet, overnacht en ontbijt en dat je voor hun gastvrijheid niets hoeft te betalen.

Stel je voor, dat je door Italië reist en een gastvrij onthaal krijgt, als logé, bij een Nederlands gezin.

Denk je eens in, dat jij samen met die mensen projecten ondersteunt, waarmee jullie kansen creëren voor anderen en dat al die mensen minimaal €2,50 per maand in een spaarpot stoppen en dat jullie samen bepalen naar welke projecten dat geld gaat.

Zou jij op deze manier de wereld een beetje mooier zou willen maken, voor jezelf én voor anderen?

nieuwe mensen ontmoeten,
elkaar geld besparen én
samen projecten ondersteunen?

Te mooi om waar te zijn? Nee hoor, het kán. Vandaag nog. Via het lidmaatschap van ConnectingFriends, platform voor ontmoetingen tussen onbekenden.

Hoe produceer je zo’n pitch?

Je ziet in deze tip hoe tekststrategie is ingezet voor de pitch over ConnectingFriends.NET. ConnectingFriends bestaat sinds 2015 en is bedoeld voor iedereen, wereldwijd, die zijn voordeur en zijn hart opent voor onbekenden en graag bijdraagt aan meer vrede, vertrouwen en vriendschap. Een betere wereld begint met een ontmoeting, dat is het idee.

Wie lid wordt van ConnectingFriends trakteert niet alleen zichzelf op mooie ontmoetingen en financiële besparingen, maar steunt ook de projecten die door leden zijn gestart. Op dit moment ondersteunen de leden van ConnectingFriends drie projecten:

SGV, Sociale Groepsvakantie
een crèche op Santo Antão, Kaapverdië
de introductie van de Cirkel van Integratie voor legale, particuliere opvang van vluchtelingen (naar het Canadese systeem ‘Group op Five’)

Uiteraard is het tekstvoorbereidingsformulier (TVF) van de methode ‘Drie Denkstappen naar Sterke Teksten‘ ingevuld. Vervolgens zie je hoe de keuzes uitmonden in een pitch van twee minuten.

STAP 1A, kennisdoel

Lezer weet dat

ConnectingFriends (CF) een netwerk is voor ontmoetingen
de ontmoeting centraal staat
dat de ontmoetingen kleinschalig zijn bij elkaar thuis
CF bedoeld is voor alleenstaanden, gezinnen en voor stellen, wereldwijd
leden staan open voor nieuwe of meer sociale contacten
CF een website heeft met dashboard, profielen en locaties
leden elkaar niet betalen voor maaltijden en overnachtingen
elk lid minimaal €2,50 per maand bijdraagt in een spaarpot
het geld gaat naar projecten die kansen voor anderen creëren
het lidmaatschap zelf is gratis

STAP 1B, houdingsdoel

Lezer is verbaasd, verwonderd over de voordelen en voelt het verlangen om daar bij te horen.

STAP 1C, gedragsdoel

Lezer gaat naar de website om zich in te schrijven als lid van ConnectingFriends.

Inschrijven lidmaatschap ConnectingFriends.NET

STAP 2A, ideale lezer

De ideale (beoogde) lezer

staat open voor nieuwe of meer sociale contacten
heeft interesse in ervaringen en idealen van anderen
ontvangt met plezier en vertrouwen onbekenden in huis
vindt dat onderlinge betalingen niet passen bij gastvrijheid
heeft ruimte in zijn hart en in zijn huis voor onbekenden
levert graag een bijdrage aan kansen voor derden
vindt €2,50 per maand doneren aan projecten geen probleem
voelt zich betrokken bij sociale projecten
reist regelmatig recreatief of zakelijk
vindt het soms saai om alleen in een hotel te verblijven

STAP 2B, kernboodschap

Via het lidmaatschap van CF krijg je ontmoetingen en besparingen én draag je bij – via een donatie van minimaal €2,50 per maand – aan projecten die kansen voor derden creëren.

STAP 2C, concept

Confrontatie met het verlangen naar (meer) waardevolle sociale contacten en een bijdrage aan een duurzame samenleving, via directe, persoonlijke vragen.

STAP 2D, middel & kanaal

mondelinge live prestentatie, zonder apparatuur
video in meerdere talen

STAP 3A, structuur via lezersvragen

Lezersvragen voor de pitch:

Waar gaat dit over?
Waarom zou dit voor mij interessant zijn?
Wat levert dit voor mij op?
Hoe kan ik mij hier bij aansluiten?

STAP 3B & 3C, de tekst

De pitch van twee minuten (232 woorden) bovenaan deze pagina.

Aan de slag met tekststrategie

Onthutsend tekstvoorbeeld

17 mei 2019 door consonante

Bedrijf X krijgt het verzoek van Bedrijf Y een offerte te maken voor de verbetering van de financiële administratie. Bedrijf X produceert een voorstel van 20 pagina’s en verzendt dat voorstel als bijlage bij een (standaard)mailbericht naar Bedrijf Y, de potentiële opdrachtgever.

onthutsend-tekstvoorbeeld

Hieronder lees je het eerste deel van het mailbericht:

Geachte heer Hopmans,

Met veel genoegen brengt Bedrijf X (hierna: opdrachtnemer of ‘wij’ of ‘we’) op verzoek van Bedrijf Y (hierna: opdrachtgever of ‘u’) bijgaand voorstel uit voor het verbeteren van de financiële administratie van opdrachtgever.

Wij benadrukken dat wij over ruime kennis en ervaring beschikken om uw vraag in te vullen. Bedrijf X onderscheidt zich van andere partijen door aan de ene kant haar onafhankelijke positie en aan de andere kant door de kennis en kwaliteit van onze organisatie en medewerkers op het grensvlak van mens, financiën, cultuur en techniek.

Voor…

Opmerkingen:

‘Met veel genoegen‘, welke informatie geef je hiermee aan je lezer? Dat je graag een offerte uitbrengt, dat weet hij heus wel. Ballast.
‘bijgaand voorstel‘ geeft geen informatie over de inhoud van het voorstel; de lezer wil vooral antwoord op zijn vraag ‘waarom zou ik voor Bedrijf X kiezen?’; dat antwoord blijft uit.
‘Wij benadrukken… techniek‘. Bedrijf Y heeft al besloten een offerte te vragen. Welk nut heeft het op dit moment jezelf zo op de borst te kloppen? Het is geen wervende tekst! Bovendien, welke relevante of concrete informatie bevat deze tekst? Géén!

De tweede alinea is onthutsend. Ziet echt niemand binnen Bedrijf X, dat deze tekst waardeloos is en hoogstwaarschijnlijk zelfs averechts werkt? Wie leest nog kritisch de ‘standaardteksten’? Niemand waarschijnlijk. Daarvoor hebben we het allemaal veel te druk…

Realiseer je goed, dat je lezer één uniek persoon is. Hij of zij krijgt bij een offerte graag het gevoel bijzonder te zijn (STAP 1B van tekststrategie: houdingsdoel). Zorg dat de brief tot dat gevoel leidt. Zo’n gevoel beïnvloedt sterk de beoordeling van de offerte.

ALTERNATIEF

Gebruik je tekststrategie, dan overweeg je eerst alle aspecten van de communicatiesituatie. Je maakt keuzes, legt die vast in het TVF en formuleert vervolgens lezersvragen (STAP 3A van de methode voor tekststrategie, Drie Denkstappen):

Waar gaat dit over?
Wat is de oplossing van Bedrijf X?
Waarom zou ik dit voorstel met extra aandacht lezen?
…

De tekst voor het mailbericht rolt dan min of meer vanzelf tevoorschijn door antwoord te geven op de lezersvragen:

Geachte heer Hopmans,

Om de financiële administratie van Bedrijf Y te verbeteren ontvangt u ons voorstel voor de implementatie van de tool FINANCE2020.

De kern van ons voorstel is, dat we gebruik maken van bestaande werkwijzen bij uw bedrijf. Zaken die goed lopen, pakken we eerst aan. Zo ervaart iedereen direct verbeteringen. We presenteren daarvoor een systematisch beoordelingsproces. Details vindt u in ons voorstel (bijlage).

Wil je met jouw team een ‘standaardtekst’ kritisch beoordelen en eventueel herschrijven?

Training Tekststrategie voor teams

Wat betekent Consonante?

1 maart 2019 door consonante

Een bedrijfsnaam met een verhaal. Lees wat ‘consonante’ betekent en hoe het idee voor de naam is ontstaan.

Bedrijfsnaam ‘Consonante’

Het idee voor de bedrijfsnaam ‘Consonante’ is in 1995 ontstaan. Ik werkte als docent en kreeg onverwacht een officiële schrijfopdracht. Ik was toen nog niet serieus bezig ondernemer te worden, maar de opdrachtgever stelde prijs op inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Ik heb toen vrij snel een naam bedacht: Consonante. Een naam met een persoonlijk verhaal.

Wat betekent Consonante?

De muzikale betekenis van het woord ‘consonante’, is ‘op dezelfde golflengte’, in tegenstelling tot ‘dissonante’, valse toon. Jarenlang reed ik daarom in een ‘Golf van Woorden’. Al jaren heeft het OV mijn voorkeur. De Golf diesel is daarom verkocht.

De taalkundige betekenis van het woord ‘consonante’ inspireerde mij tot de bedrijfsnaam. Consonante betekent (in het Engels en in het Spaans) letterlijk ‘medeklinker‘. Dat paste mooi bij mijn situatie. In 1995 was ik nog getrouwd met de vader van mijn kinderen. Zijn achternaam is Klinker. In 2001 ben ik gescheiden. Mijn twee kinderen dragen de naam Klinker, dus ik ben nog altijd een ‘medeklinker’.

We zijn allemaal ‘medeklinkers’

De visie van Consonante als sociale onderneming is, dat sterke teksten leiden tot waardevolle ontmoetingen. Die ontmoetingen stellen ons in staat onze professionele en sociale doelen te realiseren. De missie van Consonante is iedereen die dat wil, de mogelijkheid geven zijn boodschap krachtig en effectief te laten ‘meeklinken’. Lees meer hierover…

Communicatieconcept

De betekenis van ‘consonante’ is bruikbaar als basis voor een communicatieconcept (STAP 2C in de methode voor tekststrategie). Een concept of ‘creatieve kapstok’ versterkt de boodschap. Een concept is misschien niet voor elke tekst noodzakelijk, maar een eenvoudige invulling van STAP 2C met beeldend taalgebruik geeft een tekst hoe dan ook meer kracht. Voor campagnes en communicatietrajecten zorgt een concept voor herkenbaarheid op langere termijn.

Aan de slag met jouw team

Hoe bied jij een offerte aan?

10 september 2018 door consonante

In deze tip zie je een voorbeeld van een brief bij het aanbieden van een offerte. Deze brief gebruikt dit bedrijf al jaren als ‘standaardbrief’ bij elke offerte. Standaardbrieven raad ik af, omdat elke lezer onmiddellijk voelt dat de brief niet speciaal voor hem of haar geschreven is. Dat kan dodelijk zijn voor het effect. Bij een offerte kost je dat simpelweg opdrachten.

Lees ook de tip ‘Offerteteksten en tekststrategie‘.

Beoordeling en analyse van deze brief volgens de principes van tekststrategie leverde tijdens de Training Tekststrategie een totaal nieuwe versie op.

Je ziet hieronder de oorspronkelijke brief. Via de link onder de brief open je een document van 6 pagina’s vol met tips. Het document eindigt met de nieuwe versie van de brief. Download en print het document gerust om het eens grondig te bestuderen ter versterking van je eigen offertes.

Is je dat teveel moeite, dan is een Training Tekststrategie voor jouw team een leuk en effectief alternatief. Je gaat dan direct met je eigen offerteteksten aan de slag. Spreekt je dat aan? Vraag dan een offerte aan.

De oorspronkelijke standaardbrief

De ontwikkeling naar een nieuwe versie

De kracht van tekststrategie

23 juni 2018 door consonante

Je schrijft als professional (of student) een tekst met een doel: je wilt dat je lezer iets weet, vindt of doet. Hoe pak je dat aan?

Gebruik de kracht van tekststrategie

Toepassing van tekststrategie zorgt er voor, dat jouw lezer doet wat jij graag wilt. Daarvoor is onder andere een bepaald gevoel nodig. Urgentie, trots, nieuwsgierigheid… Dat is jouw ‘houdingsdoel‘ als schrijver. Beoordeel op basis hiervan de volgende tekst:

Geachte mevrouw Stoppelenburg,

Ook deze maand hebben we weer een aantal interessante aanbiedingen voor u geselecteerd. En wist u dat u door te betalen met uw card elke maand mooie prijzen kunt winnen? Lees hierover in deze nieuwsbrief. Tot slot vertellen wij u graag meer over een aantal extra services waar u gebruik van kunt maken. Veel leesplezier!

Formuleer je antwoord op deze drie vragen:

Wat VOEL jij als lezer, na het lezen van deze alinea?
Wat WEET jij als lezer, na het lezen van deze alinea?
Wat is vermoedelijk de beoogde actie?

Deze vragen had de schrijver zich moeten stellen bij de tekstvoorbereiding. Tekstvoorbereiding is de kern van tekststrategie (video ‘Teksten Bakken‘) Een gevoel van irritatie is hier vast niet de bedoeling van de schrijver. ‘Veel leesplezier mét uitroepteken‘ roept bij mij weerstand op, net als de bijvoeglijk naamwoorden ‘interessante‘ en ‘mooie‘. Mag ik dat zelf bepalen alsjeblieft? Services, waar ik gebruik van kan maken? Dat weet ik wel.

Kortom, ik weet nog niks, ik voel weerstand en ik lees niet verder.

Zo’n schrijver wil jij toch niet zijn? Toepassing van tekststrategie leidt tot het juiste gevoel bij je lezer en daarmee tot winst. Winst op het terrein, waar jij winst wenst te behalen. Dát is de kracht van tekststrategie.

Nieuwe versie van de tekst

Kritiek leveren is gemakkelijk, maar wat is in dit geval een sterke tekst? Welke tekst maakt meer kans het juiste gevoel op te roepen? Deze bijvoorbeeld:

Geachte mevrouw Stoppelenburg,

U gebruikt voor betalingen onze card. Hiermee bent u verzekerd van gebruiksgemak en veiligheid. Betaling via uw card biedt bovendien aflevergarantie bij een online aankoop. Weet u, dat u ook prijzen kunt winnen via een card-betaling? Lees meer hierover…

Welke keuzes zijn in de tekstvoorbereiding gemaakt?

perspectief in de eerste zin is omgedraaid (van ‘wij’ naar ‘u’)
verleden tijd ‘wist’ is omgezet in tegenwoordige tijd ‘weet’
de lezer voelt, dat de tekst hem/haar betreft
de lezer voelt, dat de schrijver begrijpt wat belangrijk voor hem/haar is
de lezer krijgt concrete informatie over de service ‘aflevergarantie’
de term ‘nieuwsbrief’ komt niet voor in de tekst; is voor de lezer niet relevant

Dit voorbeeld geeft je een indruk van het resultaat van de toepassing van tekststrategie. Waarvoor gebruik jij de kracht van tekststrategie? Voor een sollicitatiebrief of profieltekst? Voor een e-mail aan je collega’s, voor een offertetekst? Welk doel je ook hebt, tekststrategie versterkt het effect van je tekst.

Online Training Tekststrategie

In je eigen tempo aan de slag met tekststrategie? Kies een van de online trainingen. Je hebt twee maanden de tijd voor de training. Na afronding ontvang je het Diploma Drie Denkstappen.

Welke training kies jij?

Hoe tekststrategie leidt tot blije lezers

3 april 2018 door consonante

Zeg eens eerlijk, hoe vaak ben jij als lezer blij met een tekst die je voor je neus krijgt? Kritiek op teksten van ánderen hebben we allemaal. Hoe blij zijn de lezers van jouw teksten?

Sterke teksten maken het voor jou als professional of student gemakkelijker je doelen te bereiken, in elk vakgebied, in elke functie. Tekststrategie leidt tot sterke teksten. Sterke teksten maken je lezers of luisteraars blij. ‘Blij’? Ja, blij. Je wilt toch zeker geen boze, verontwaardigde, teleurgestelde of geïrriteerde lezer?

Ligt er al een tekst klaar? Je voelt aan alles, dat jouw lezer niet blij gaat worden van die tekst? ‘Poetsen aan de buitenkant is zinloos‘. Tekststrategie is de oplossing.

Tijdens een Training Tekststrategie leren jij en je collega’s vanuit een andere invalshoek naar teksten te kijken. Je ziet en begrijpt dan ineens waarom teksten niet altijd hun doel halen én je weet hoe je dat voortaan voorkomt.

Wat is een ‘blije lezer’?

Wat ‘blij’ in jouw situatie precies betekent, weet jij zelf het beste. Een ‘blije lezer’ begrijpt, onthoudt, accepteert of deelt jouw boodschap, krijgt precies voldoende informatie, voelt zich betrokken, gehoord of gewaardeerd en reageert adequaat. Bekijk de video ‘Teksten Bakken‘.

Hoe zorgt tekststrategie voor blije lezers?

De kern van tekststrategie is nadenken over een tekst en keuzes vastleggen vóór je begint met schrijven. De gestructureerde tekstvoorbereiding dwingt je vooraf afspraken te maken over de specificaties van het eindproduct, de tekst. In welke taal je tekst uiteindelijk schrijft, maakt hierbij niets uit. Het is een methodische, universele aanpak voor effectieve communicatie.

Zo gebruik je tekststrategie

Stel je voor, je ziet aankomen, dat je een product niet op tijd kunt leveren. Je klant wordt daar niet blij van. Je schrijft hem een bericht en gebruikt daarvoor tekststrategie. Een paar stappen uit de tekstvoorbereiding lees je hieronder.

Je bepaalt in STAP 1B als houdingsdoel, dat je lezer begrip heeft voor de vertraging en jouw alternatief accepteert.
In STAP 2B formuleer je een kernboodschap op basis van de feiten in je kennisdoel (1A) en de antwoorden in STAP 2A op de de schrijversvragen ‘wat weet, wil, vindt en kan mijn ideale lezer‘.
In STAP 2C kies je een creatieve kapstok (concept) die past bij je houdingsdoel (1B)
Je kiest uiteindelijk je zinnen en woorden in STAP 3B/3C op basis van de profielschets van je lezer in STAP 2A (ideale lezer) en de lezersvragen in STAP 3A.

Afhankelijk van de keuzes die jij als schrijver maakt, verschijnt bijvoorbeeld deze tekst:

Beste Ed,

De afgesproken datum voor de definitieve bouwtekening, donderdag 26 april 2018, halen wij niet, maar de scheppen staan al klaar.

scheppen-staan-klaar

Wij wachten nog op gegevens van de gemeente over de maximaal toegestane hoogte van het noodlokaal, maar we laten jouw leerlingen niet langer wachten.

We weten, dat jij zo snel mogelijk wilt starten met de bouw van het noodlokaal bij De Lesborg. Wij hebben daarom contact gezocht met de aannemer. Hij kan en wil per direct van start gaan met voorbereidingen, als wij gezamenlijk garant staan voor de kosten, als de gemeente het project alsnog afkeurt. Wij zijn bereid dat risico te nemen.

Indien jij ook akkoord gaat met dit alternatief, dan gaat aanstaande maandag de schep in de grond. Bel je mij even voor overleg?

Willem Bever, 06 53 52 16 23

Ga niet in discussie over de woorden, maar over de keuzes

Zie je alleen deze tekst, dan ben je wellicht geneigd commentaar te geven op het gekozen beeld, op specifieke woorden of zinnen. Dat is zinloos als je niet weet welke keuzes de schrijver gemaakt heeft in de tekstvoorbereiding. Ga daarom in discussie over de keuzes, bijvoorbeeld die voor de kernboodschap (2B) of de keuze voor het houdingsdoel. De woorden en zinnen zijn namelijk gebaseerd op die keuzes.

tekstoneindigheid

Aan de slag met je collega’s

Een confrontatie met de teksten van jouw afdeling of organisatie is – zo blijkt bij elke training – boeiend, zinvol en vooral leerzaam. Hoeveel blije lezers zijn er te vinden in jouw omgeving?

Offerte aanvragen

Hoe lang accepteer jij dit nog?

12 maart 2017 door consonante

Je leest een stuk tekst en denkt ‘Waar gáát dit over? Wat een chaos!” “Moet ik dit lezer?”

Zo’n gevoel van wanhoop, dat kán toch niet de bedoeling zijn van de schrijver. Waarschijnlijk heeft hij of zij niet vooraf bewust een houdingsdoel (STAP 1B) bepaald.

Een gevoel van wanhoop is dat voor jou als lezer herkenbaar? Kom, lees dan even met me mee. Twee fragmenten uit het openbare document ‘Ontwerp Strategisch Beleidskader Cultuur‘ van een provincie:

De relatie tussen cultuur en leefbaarheid is zeer van belang. Wij vertalen dit voor de komende jaren in een zestal strategische denklijnen, welke voortborduren op de inhoud van het Ontwerp Strategisch Beleidskader en deze al meer concretiseren.
De ondersteuning van de culturele infrastructuur is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheden en samenleving. Dit betekent dat wij als provincie een rol te vervullen hebben op onderdelen hiervan, voortkomend uit (wettelijke) kerntaken.

Hoe lang accepteer jij nog, dat we met z’n allen dit soort onbegrijpelijke, nietszeggende teksten de wereld in slingeren?

Mijn belangrijkste bezwaren…

Welke opmerkingen heb jij over de twee fragmenten uit de provinciale beleidsnota? Vergelijk ze eens met mijn belangrijkste bezwaren:

‘Zeer van belang’
Zeg of schrijf niet, dat iets belangrijk is, maar zorg met sterke argumenten, dat je lezer iets belangrijk vindt… (zie ook deze tip Lekker belangrijk). STAP 1B in combinatie met STAP 2A van de methode Drie Denkstappen helpt je hierbij de juiste keuzes te maken.
‘Wij vertalen dit…’
Gebruik de derde persoon in een beleidsstuk, plan, rapport of nota. Het gebruik van de eerste persoon (zoals hier met ‘wij’) doet afbreuk aan de professionaliteit, objectiviteit en betrouwbaarheid van de tekst. De keuze voor het perspectief komt aan de orde in STAP 2C. Meer hierover in het boek Drie Denkstappen (zie webshop).
‘…strategische denklijnen, welke voortborduren…’
Tja, wat moet ik hier van zeggen? Een denklijn kan niet borduren, ‘welke’ is onjuist als betrekkelijk voornaamwoord en de diepere bedoeling van het woordje ‘deze’ ontgaat mij volledig. Deze opmerkingen horen thuis is STAP 3B en 3C van de methode Drie Denkstappen.
‘Overheden en samenleving, een rol, op onderdelen…’
Zo veel vage termen als in het tweede tekstfragment kom je zelden tegen. Welke informatie geeft deze zin? Wie kan hier iets mee? Wat hebben trouwens die haakjes te betekenen?

Kortom, in dit geval is een tekst ‘van tafel vegen’ niet zo moeilijk, maar helaas is dit geen uitzondering. Heb je dit soort onleesbare teksten voor je neus, dan is schrappen, schuiven en hier en daar een zin wijzigen of inkorten een zinloze bezigheid. Deze tekst vraagt om een grondige aanpak. Bekijk in deze video wat dat oplevert, als je tekststrategie toepast.

Een gevaarlijke valkuil

Het misverstand, dat iedereen na afronding van het voortgezet onderwijs kan schrijven, is een gevaarlijke valkuil. Opleidings- en HR-managers zoeken naar een ladder om uit die valkuil te klimmen.

valkuil

Een ‘stukje’ schrijven is meestal geen probleem, maar een effectieve, sterke tekst produceren, dát vraagt aandacht. In de meeste opleidingen, trainingen en boeken ontbreekt die aandacht vanwege de onzichtbaarheid van het probleem en de onbekendheid van de oplossing.

Tekststrategie als oplossing

De uitdaging om een oplossing te vinden heb ik opgepakt als ondernemer. Mijn ervaring als docent (16 jaar) met duizenden studenten en als trainer (sinds 2009) met honderden cursisten heeft geleid tot de ontwikkeling van een methode voor tekststrategie. Deze oplossing behoedt jou voor de valkuil en biedt alle opleidingsmanagers een ladder met drie denkstappen….

Tekststrategie dwingt je – via de praktische, digitale tool, het tekstvoorbereidingsformulier (TVF) – tot gestructureerd nadenken en keuzes vastleggen vóór dat er een letter op papier staat. Dat is de essentie van de methode Drie Denkstappen, gestructureerde tekstvoorbereiding. Tekststrategie leidt via sterke teksten naar blije lezers.

Individueel aan de slag

Als team aan de slag

Communicatie over geld

2 augustus 2016 door consonante

Schrijftip 60, juli 2016

Communiceren over geld blijkt vaak lastig. Sommige termen leiden tot verwarring, terwijl jouw lezers vooral helderheid verlangen over financiële onderwerpen. Je ziet twee voorbeelden in deze schrijftip.

Voorbeeld 1, Portokosten

Op zoek naar het juiste aantal postzegels voor de verzending van een stapeltje Diploma’s Drie Denkstappen, zoek ik naar informatie over posttarieven. Op de website van PostNL vind ik al snel mijn ‘lezersvraag‘: Hoe berekenen jullie portokosten?

De portokosten bestaan uit het ontbrekende bedrag aan postzegels, afgerond naar 73 cent of een veelvoud daarvan, plus administratiekosten.

Als lezer word ik hier niet blij van. Volgens ‘Van Dale’ is de betekenis van de term portokosten toch echt ‘kosten van verzending per post’. Laat ik dat nou ook al zo’n 50 jaar denken. Vanuit dat perspectief begrijp ik niets van de zin hierboven. Jij wel?

Voorbeeld 2, Negatieve rente

Rente is volgens ‘Van Dale’ een vergoeding voor het gebruik van geleend geld. Ik lees in een brief van mijn bank:

‘Vanaf 1 oktober 2016 is in de voorwaarden opgenomen dat wij u negatieve rente kunnen rekenen over (een deel van) het geld op uw zakelijke betaalrekening(en).’

De lijdende vorm (‘is opgenomen’) en de woorden ‘kunnen’ en ‘een deel van’ geven mij al geen goed gevoel. Lekker vaag. De woorden ‘negatieve rente rekenen’, maken mij ook al niet blij. Iedereen snapt wat er feitelijk staat: “…dat wij u kosten kunnen berekenen als u ons geld leent…”

Waarom staat dat daar niet? Tja, welk houdingsdoel heeft de schrijver voor ogen? Verwarring? Acceptatie? Nee toch zeker?

Lees meer over de waarde van ‘lezersvragen’ en ‘schrijversdoelen’ bij de toepassing van tekststrategie in het Boek Drie Denkstappen naar Sterke Teksten.

Online leren, buiten 2 (uitsnede) , shutterstock_296195525

Hoe bestaat het…

12 juli 2015 door consonante

Ik ontving een brief van de school waar mijn zoon is gestart met zijn opleiding. Hier schrok ik echt van:

“Uw zoon wort binnenkort uitgenodigd voor een intakegesprek en dan zit er ook iemand van XYZ bij. Soms heeft de meneer van XYZ tips waar ze kunnen solliciteren. Het is dus wel verstandig dat uw zoon zich ook aanmeld bij XYZ.”

Hoeveel kan er mis gaan in zo’n korte tekst? Hoe bestaat het, dat een onderwijsinstituut dit soort slechte, onduidelijke brieven naar de ouders van nieuwe leerlingen stuurt? Welk gevoel roept deze tekst op bij de lezer? Heeft de schrijver bewust een houdingsdoel (STAP 1B) gekozen?

twee spelfouten: wort en aanmeld
passieve constructie: uw zoon wordt uitgenodigd (door wie?)
dan is een onduidelijk verwijswoord
‘ook iemand van XYZ’ is behoorlijk vaag en wie dan nog meer?
de tweede zin ‘Soms heeft de meneer…’ is echt om te huilen
‘ze’ is een onjuist en onduidelijk verwijswoord
zich ook aanmeldt bij XYZ waar of wie dan nog meer?

“De opleidingsmanager nodigt uw zoon binnenkort uit voor een intakegesprek. Tijdens dat gesprek beoordelen de coördinator van het eerste jaar en de werkveldbegeleider van de branchevereniging XYZ zijn motivatie voor de opleiding. XYZ biedt stagemogelijkheden voor de leerlingen van onze opleiding. Wij adviseren uw zoon dat hij zich al vóór het intakegesprek inschrijft als stagiair op de website van XYZ (www.xyz.nl/stages).”

Tekststrategie: nadenken vóór je schrijft

De schrijver van de brief had onduidelijkheid en ergernis kunnen voorkomen door na te denken over de tekst. Wat zou jouw keuze zijn bij STAP 1B, houdingsdoel? Met andere woorden, welk gevoel streef je na bij ouders die hun kind hebben ingeschreven bij een opleiding?

Tekststrategie, gestructureerd nadenken volgens de methode Drie Denkstappen had een profielschets opgeleverd van de ideale lezer (STAP 2A) en een bewust gekozen houdingsdoel (STAP 1B) en daarmee logische lezersvragen (STAP 3A) opgeleverd.

Hoe dat werkt en wat dat waard is, laat ik je graag zien en ervaren tijdens een Training Drie Denkstappen. De praktische aanpak voor meer effect van je teksten staat ook uitvoerig beschreven in het boek ‘Drie denkstappen naar sterke teksten’ (bekijk de inhoudsopgave).

Trainingen Drie Denkstappen

Heb jij vergelijkbare voorbeelden?

Heb jij een idee hoe dit kan gebeuren? Heb jij vergelijkbare ervaringen en tekstvoorbeelden uit je eigen (professionele) omgeving? Plaats ze hieronder, voorzien van jouw commentaar of vragen.

Een rapport van het SCP

Waar schrok ik nou zo van?

De kracht van beeldmateriaal

Een paar tekstvoorbeelden uit het rapport

Conclusie

Tekststrategie als oplossing

ConnectingFriends, ontmoetingen & projecten

Hoe produceer je zo’n pitch?

STAP 1A, kennisdoel

STAP 1B, houdingsdoel

STAP 1C, gedragsdoel

STAP 2A, ideale lezer

STAP 2B, kernboodschap

STAP 2C, concept

STAP 2D, middel & kanaal

STAP 3A, structuur via lezersvragen

STAP 3B & 3C, de tekst

ALTERNATIEF

Bedrijfsnaam ‘Consonante’

Wat betekent Consonante?

We zijn allemaal ‘medeklinkers’

Communicatieconcept

De oorspronkelijke standaardbrief

Gebruik de kracht van tekststrategie

Nieuwe versie van de tekst

Online Training Tekststrategie

Wat is een ‘blije lezer’?

Hoe zorgt tekststrategie voor blije lezers?

Zo gebruik je tekststrategie

Ga niet in discussie over de woorden, maar over de keuzes

Aan de slag met je collega’s

Mijn belangrijkste bezwaren…

Een gevaarlijke valkuil

Tekststrategie als oplossing

Voorbeeld 1, Portokosten

Voorbeeld 2, Negatieve rente

Tekststrategie: nadenken vóór je schrijft

Heb jij vergelijkbare voorbeelden?

TVF is zeer bruikbaar

Online Training, stap-voor-stap uitvoeren

Toepassing op offertes is verrassend

Tekststrategie geeft focus

Een harde, nuttige confrontatie

Geen schrijfangst meer

Zeer nuttige training