Visie & Missie   |   Over Consonante   |   BLOGS   |   Vacatures   |   Contact

Tekststrategie

sterke teksten, blije lezers

Je bent hier: Home / Archief voor Schrijftips

Lekker belangrijk…

door

Alles wat we doen als professional vinden we zelf belangrijk. Gelukkig maar. Logisch ook.

Dat jij je werk, project of doel belangrijk vindt, is prima. Het is echter níet prima, vaak zelfs ongewenst om jouw eigen waarde-oordeel op te dringen aan de lezer van de teksten op jouw website, in je mailing, brochure, profieltekst of sollicitatiebrief. In de marketingcommunicatie gebruiken we ongemerkt vaak bijvoeglijk naamwoorden om ons product aan te prijzen. Niet doen. Laat de lezer zelf een oordeel geven.

Wees zuinig met uitroeptekens

Met een uitroepteken aan het einde van je zin, zeg je feitelijk tegen je lezer: “Dit moet jij belangrijk vinden.” Beter is hem zelf tot die conclusie te laten komen door krachtige argumenten te gebruiken.

Denk vooraf goed na over jouw ‘ideale lezer’ (STAP 2A). Wat weet hij wel/niet? Wat vindt hij van jouw bedrijf, plan of product? Wat wil de ideale lezer van jouw tekst vooral wel en wat wil hij zeker niet… Een concrete profielschets helpt jou bij het kiezen van de juiste woorden.

Of iets voor hem/haar belangrijk is, bepaalt hij liever zelf. Ik kwam een aardig voorbeeld tegen…

Laat u adviseren over de juiste software

Het is erg belangrijk om voorafgaand aan de aankoop van uw software goed advies in te winnen. Advies over welke vorm en soort software het beste aansluit op uw situatie. Dit voorkomt in een later stadium teleurstellingen en noodzakelijke herinvesteringen.

Licentiëring van uw software

Ook licentiëring is erg belangrijk; wordt dit niet goed uitgevoerd en bijgehouden, dan komt u mogelijk voor enorme kosten te staan.

Onduidelijke teksten leiden soms tot onverwachte kosten.

Geef je lezer argumenten

Wil jij dat je lezer iets belangrijk vindt, geef hem dan argumenten daarvoor zónder uit te spreken dat jíj het belangrijk vindt.

Een paar opmerkingen over de tekst hierboven:

  • de eerste zin is zo vanzelfsprekend, dat je de lezer beledigt
  • ‘goed advies’… wie is ooit op zoek naar ‘slecht advies’?
  • de tweede zin is ook nogal logisch en voegt niets toe
  • ‘vorm en soort software’… vorm??
  • het enige argument voor de belangrijkheid lijkt in mogelijke extra kosten te liggen, maar waardoor die kosten ontstaan blijft onduidelijk
  • ‘licentiëring’ is een nogal onaangename term; dat kan anders
  • ook hier weer alleen dreigende extra kosten als argument voor de belangrijkheid
  • inhoudelijke argumenten ontbreken volledig

Nieuwe versie van de tekst

Software kopen?

De aanschaf van software en bijbehorende licenties vraagt om deskundig advies. Standaard pakketten bieden namelijk vaak veel meer dan u nodig heeft. Een beperkte versie sluit wellicht voldoende aan op uw behoeften. Daarmee voorkomt u dus onnodige kosten.

Inhoudelijke argumenten

Een inhoudelijke discussie over software is hier niet nodig. Het zinnetje over de ‘standaard pakketten’ biedt de lezer een inhoudelijk argument om zelf te bepalen of hij deskundig advies belangrijk vindt.

Welke training past bij jou?

Een baan in Drie Denkstappen

door

Deze hartverwarmende reactie ontving ik bij een afzegging voor een Training Tekststrategie:

 

Beste Marian,

Ook voor jou de allerbeste wensen!

Afgelopen jaar had ik mij opgegeven voor een sessie. Door omstandigheden was deze niet doorgegaan, wel had ik toen het e-book Tekststrategie aangeschaft. Deze had ik (en nog steeds bij de hand) met grote belangstelling gelezen. De tips hieruit heb ik gebruikt voor het schrijven van mijn sollicitatiebrief en dit voor mij een baan opgeleverd. 

Ik vind het jammer dat ik deze bijeenkomst niet kan bijwonen maar ik sta graag mijn plaats af aan een andere werkzoekende.

Ik kan het boek iedereen aanraden. Het is heel makkelijk toepasbaar.

Inmiddels heb ik mij ook uitgeschreven bij JobOn en raad het iedere werkzoekende aan.

Veel succes a.s. maandag,

Hartelijke groet,

Janneke den Hartog

 

Een sterke profieltekst

 

 

Aantrekkelijke tekst over ‘echte innovaties’

door

ambulanceHoe je een tekst aantrekkelijk  maakt

Helder schrijven is moeilijk. Als lezer ervaar je dat dagelijks. We zien allemaal wel dat een tekst beroerd geformuleerd is. Waarom is het dan toch zo moeilijk om dat als schrijver te voorkomen? De boodschap die jij hebt, zit doorgaans prima in je hoofd. Jij weet waar je mee bezig bent. Jij weet heel goed wat je te vertellen hebt. Het blijkt keer op keer lastig om die informatie om te zetten in een begrijpelijke, aantrekkelijke tekst voor je lezers.

In een persbericht tref ik deze tekst aan:

“De echte innovaties van de tablet in de ambulance zijn een digitaal formulier waarop reanimaties geregistreerd worden ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek en een fotocamera functie waar foto’s die gemaakt worden gekoppeld kunnen worden aan het digitale patiëntendossier. Dit dossier kan worden verzonden naar een ziekenhuis, zodat bij een traumapatiënt de behandelend traumatoloog een visuele indruk heeft van de ongevalssetting waarin de patiënt door de ambulance verpleegkundige is aangetroffen.”

Opmerkingen bij deze tekst:

  • de eerste zin is veel te lang (38 woorden)
  • de laatste zin is ook veel te lang (32 woorden)
  • ‘echte innovaties’… zijn er ook onechte innovaties dan?
  • ’ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek’.. het is zeer de vraag of dit relevant is in deze context
  • ‘foto’s die gemaakt worden’… elke foto wordt gemaakt, dus 75% van deze woorden is ballast
  • ‘…gemaakt worden gekoppeld kunnen worden…’ twee passieve constructies achter elkaar in één zin; heel vermoeiend
  • ‘… kan worden verzonden naar een ziekenhuis…’ nóg zo’n zware formulering; bovendien overbodig, zie nieuwe versie
  • ‘… kan worden verzonden naar…’ kán dus ook niet of ergens anders heen; kortom dit is – als je goed leest – een voorbeeld
  • ‘een visuele indruk’… je bedoelt dat de traumatoloog ziet hoe de patiënt is aangetroffen?
  • ‘bij een traumapatiënt’ is een tangconstructie en bovendien overbodig in combinatie met ’traumatoloog’
  • ‘ambulanceverpleegkundige’ is één woord
  • ‘fotocamerafunctie’ is één woord, maar een beetje too much in combinatie met de andere woorden in de zin
  • ‘…waarin de patiënt door de ambulance verpleegkundige is aangetroffen’ is m.i. vanzelfsprekend en dus overbodig

Nieuwe versie van de tekst:

De tablet in de ambulance heeft twee innovatieve functies:

  1. een digitaal formulier voor de registratie van reanimaties
  2. een fotocamera, gekoppeld aan het patiëntdossier

Een foto van de situatie waarin een patiënt is aangetroffen, kan erg nuttig zijn voor een arts en daarmee van levensbelang voor die patiënt.

Tot slot

Je ziet aan de nieuwe versie, dat een opsomming direct helderheid geeft over de kernboodschap. Het is bovendien discutabel of de laatste zin iets belangrijks toevoegt. De lezer snapt echt wel welke functies een foto heeft…

In het boek/e-book ‘Drie denksatppen naar sterke teksten’ vind je uitleg over de methode voor tekststrategie én veel voorbeelden en tips om je teksten te versterken. Bekijk alle producten in de Webwinkel Drie Denkstappen.

Ga je liever actief aan de slag in een groep? Bekijk het aanbod van trainingen:

Welke training kies jij?

 

Zal en zullen, weg er mee

door

Deze maand een kort en opvallend tekstfragment uit een nieuwsbrief. Deze zin van 14 woorden bevat wat mij betreft minstens vier verbeterpunten:

De nieuwsbrief zal in een frequentie van maximaal 1 x per twee weken worden verstuurd.

Welke verbeterpunten zie jij?

Wie een (Online) Training Tekststrategie heeft bijgewoond, kent mijn stokpaardjes, als het om formulering gaat. In deze voorbeeldzin zijn ze alle vier aan de orde:

  1. formuleer vanuit het perspectief van de ontvanger (voel jij je als lezer aangesproken?)
  2. schrap zal/zullen (het is wel duidelijk, dat het om de toekomst gaat)
  3. vermijd passieve constructies (‘worden verstuurd’ zwaar en onpersoonlijk)
  4. gooi ballast over boord (‘in een frequentie van‘ is volkomen overbodig)

Pas je deze regels toe op de voorbeeldzin, dan verschijnt er een frisse, krachtige mededeling:

U ontvangt onze nieuwsbrief om de twee weken.

Welke training kies jij?

Zo zie je maar weer hoe zelfs een onbenullig stukje tekst aan kracht wint als je even nadenkt. Bedenk daarbij, dat formulering alleen maar STAP 3B is van de Drie Denkstappen. Die stap betreft in mijn ogen slecht ‘cosmetische aanpassingen’.

Poetsen aan de buitenkant helpt niet

Er is zoveel meer om over na te denken, als je een effectieve tekst wilt produceren.

Boek Tekststrategie

Omslachtig taalgebruik

door

Verleden tijd of tegenwoordige tijd?

Ik kom even terug op het merkwaardige gebruik van de verleden tijd, zoals besproken in schrijftip 35. Mijn oog viel laatst op een nóg opvallender zinnetje:

“Morgen reden we door naar Ruskin, een gehucht bij Tampa Bay…”

Photo by Andrea Piacquadio from Pexels

Deze combinatie van ‘morgen’ en de verleden tijd ‘reden’ kan ik écht niet meer plaatsen. Jij? Verder ga ik er hier niet op in, want dat leidt tot theoretisch geneuzel waar jij niet op zit te wachten. Het blijft een raar verschijnsel. Let er maar eens op. Signaleer je een leuk voorbeeld? Stuur het me toe.

Omslachtig taalgebruik

Ik heb nog wel een prachtig voorbeeld van omslachtig taalgebruik om je weer even op scherp te zetten. Ik lees op een website:

“Ik wil mensen en organisaties sterker maken door hen bij veranderingen te helpen met oplossingen op het snijvlak van human resources en interne communicatie.”

Dit kan iets korter:

“Ik maak mensen en organisaties sterker met oplossingen op het snijvlak van human resources en interne communicatie.”

Het kan nog korter én daardoor krachtiger:

“Op het snijvlak van human resources en interne communicatie haal ik jouw kracht naar boven.”

Wat heeft dit voorbeeld te maken met de Drie Denkstappen? Kort een paar details. In STAP 2B van de methode maak je een keuze voor de kernboodschap. Die betreft ongetwijfeld dat ‘snijvlak’. In STAP 3A komt als eerste lezersvraag ‘Waar gaat dit over?’ naar boven. Daar geef je antwoord op, daar begin je de tekst mee. Zelf aan de slag?

Vraag het TVF aan

Teksten om te huilen (VIDEO)

door

We maken het elkaar veel te moeilijk. Waarom toch die lange, onleesbare teksten? Teksten om te huilen. Deze bijvoorbeeld uit een rapport:

“In hoofdstuk 3 gaan wij in op het model XYZ, welke wij in hoofdstuk 4 zullen gebruiken om op basis van de ontwikkelingen sinds de besluitvorming van het vorige afdelingsplan onze bevindingen te rangschikken zodat in we in hoofdstuk 5 onze opinie kunnen geven over de status quo van onze organisatie.”

Een paar opmerkingen bij deze zin

  • te lange zin: 51 woorden; maak er twee of drie kortere zinnen van
  • wat staat hier nou eigenlijk
  • in een rapport is het gebruik van de eerste persoon (wij/onze) niet gewenst; de lezer weet wel wie de schrijver is; formuleer consequent in de derde persoon; dat maakt de tekst objectiever en sterker
  • voorkom het gebruik van een passieve constructies
  • ‘welke’ is onjuist als betrekkelijk voornaamwoord; moet ‘dat’ zijn
  • ‘zullen’ is hier onjuist en bijna altijd overbodig; het model is immers al gebruikt
  • tangconstructie: de tekst tussen ‘om’ en ‘onze bevindingen’ weglaten of verplaatsen
  • ‘kunnen geven’ onjuist geformuleerd, je kúnt het niet alleen, je dóet het toch?
  • ‘besluitvorming van een plan’ is een erg onduidelijke passage
  • kortom, deze tekst is een ‘afbeelding’ van de chaos in het hoofd van de schrijver…

Een heldere tekst schrijf je door antwoord te geven op de vragen in het hoofd van je lezer. Hoe je dat voor elkaar krijgt, leer je via de methode voor tekststrategie. Een tekst produceren is goed te vergelijken met een taart bakken: weeg eerst zorgvuldig alle ingrediënten af en bak dan pas de tekst… Het afwegen van de ingrediënten doe je met behulp van de gratis digitale tool TVF.

Marian Stoppelenburg ontwikkelde de methode voor tekststrategie om een oplossing te creëren voor het geworstel met teksten. We vinden allemaal de teksten van anderen te lang en onduidelijk. Daar is iets aan de doen.

Alternatief voor deze zin

De zin hierboven over model XYZ is op veel manieren anders te formuleren. Dit is mijn voorstel:

“Hoofdstuk 3 geeft een toelichting op model XYZ, dat gebruikt is voor het onderzoek. Een overzicht van de onderzoeksresultaten (ipv bevindingen) staat in hoofdstuk 4. Deze resultaten vormen de basis voor de conclusies (ipv onze opinie) in hoofdstuk 5 over de huidige situatie in de organisatie.”

Heb jij een beter alternatief? Alle feedback is welkom. Gebruik daarvoor het contactformulier.

Wil je leren hoe tekststrategie ook voor jou deuren opent, die tot nu toe gesloten bleven? Meld je aan voor een ‘Introductie tekststrategie’ (online via Zoom of Teams, 1,5 uur).

Wanneer doe jij mee?
  • "Wat een eyeopener: vanaf de basisschool zijn we gewend dat een tekst pas beoordeeld wordt als die klaar is. Dat is te laat. Nu snap ik precies waarom. Het is zo logisch: eerst eigenschappen vastleggen en bespreken en daarna pas schrijven..."
    Tekststrategie is echt een eyeopener
  • "De uitleg en de oefeningen in de training zijn goed, stapsgewijs alles bij langs met behulp van het TVF. Echt zeer bruikbaar!"
    TVF is zeer bruikbaar
  • “De online training is het meest zinvol als je 1 stap per keer instuurt en dan de reactie vergelijkt. Ik heb meer tegelijkertijd ingestuurd en achteraf zou ik dat niet meer zo doen. Het leereffect is groter als je per stap instuurt.”
    Online Training, stap-voor-stap uitvoeren
  • “Beste Marian, je hebt een goed doordachte en opbouwende training, waarbij de humor nooit ver weg is. Goed uitgewerkte en onderbouwde (boek!) systematiek. De toepassing voor offertes is verrassend. Groet, Robert”
    Toepassing op offertes is verrassend
  • “De Training Tekststrategie geeft je een verfrissende blik op schrijven van teksten maar ook andere presentatievormen. Tekststrategie helpt je te focussen op wat je je lezers echt wilt meegeven.”
    Tekststrategie geeft focus
  • “De belangrijkste winst uit deze training is voor mij als senior adviseur, dat ik me nu realiseer dat ik – wat teksten betreft – mijn hele leven al onbewust onbekwaam was. Deze confrontatie was hard, maar zeer nuttig. Nu weet ik hoe we de dagelijkse én de standaard teksten in onze organisatie kunnen versterken.”
    Een harde, nuttige confrontatie
  • “Hoi Marian, hartstikke bedankt dat je mij een hardcopy van je boek hebt gestuurd. Na het volgen van jouw webinar heb ik je techniek direct toegepast en het heeft me echt geholpen van mijn schrijfangst af te komen.”
    Geen schrijfangst meer
  • “Ik zie als groot voordeel dat de Training Tekststrategie in het team een gezamenlijke ‘taal’ heeft opgeleverd om over teksten te praten. Je presentatiestijl is erg prettig. Je bent gericht op de inhoud en de didactiek van de training. Je ervaring als docent is voelbaar.”
    Zeer nuttige training

Tekststrategie voor de overheid

De projectgroep Direct Duidelijk van het ministerie van Binnenlandse Zaken biedt sinds het voorjaar van 2021 de tool TVF voor tekststrategie aan via het menu 'hulpmiddelen' op de website.

Naar Direct Duidelijk

Sociaal ondernemer

Ontwikkelaar van de methode voor tekststrategie is Marian Stoppelenburg. Vanuit de visie dat ieders boodschap aandacht verdient, is de tool TVF en de online Introductie Tekststrategie gratis beschikbaar.

Profiel Marian

Consonante Communicatie

De missie van Consonante Communicatie is de wereld mooier te maken door mensen met elkaar in contact te brengen. Sterke teksten zijn daarbij onmisbaar.

Consonante